Spot Market là gì? Nên giao dịch Spot Market hay Future Maket

Chắc hẳn thuật ngữ Spot Market xuất hiện ở nhiều nơi trên thị trường Forex khiến traders không khỏi tò mò. Vậy Spot Market là gì? Cách thức hoạt động ra sao và các thông tin liên quan khác sẽ được hé lộ trong bài viết này. Mời bạn cùng đón xem để tìm ra câu trả lời cho câu hỏi của chính mình nhé!

Spot Market là gì?

Spot Market hay còn gọi là Thị trường giao ngay, là thị trường tài chính công khai, nơi nhiều công cụ tài chính bao gồm: tiền tệ, chứng khoán, hàng hoá được chuyển giao ngay lập tức hoặc mua đi bán lại trong một thời gian ngắn. 

Khái niệm này cũng tồn tại ở lĩnh vực logistic (xuất nhập khẩu). Cụ thể ở lĩnh vực này, các xe tải xuất xưởng và chở hàng mỗi ngày. Giao dịch ngay lập tức ở đây là các đơn hàng, lệnh xuất trong ngắn hạn, xảy ra tại mức giá thị trường bấy giờ. 

Spot Trading là gì?

Spot Trading mang ý nghĩa tương tự như Spot Market, nó được hiểu cụ thể là giao dịch trên thị trường giao ngay. Các hoạt động trao đổi, mua bán các sản phẩm hàng hoá, tài sản tài chính hay tiền tệ sẽ tuân theo cơ chế hoạt động của thị trường giao ngay. 

Một giao dịch giao ngay được hiểu chi tiết là sự trao đổi diễn ra trong thời gian rất ngắn (gần như là ngay lập tức) của các công cụ tài chính. Một câu hỏi thường thắc mắc là Spot trong coi là gì? Spot trong coi hay trong giao dịch tiền ảo đều giống với Spot Trading, nó cũng là sự trao đổi các đồng tiền kỹ thuật số ở mức giá thị trường. 

Spot Market hoạt động như thế nào?

Spot Market còn được biết đến với hai cái tên khác đó là: Physical Market (Thị trường vật lý) và Cash Market (Thị trường tiền mặt). Hành động mua bán và thanh toán trên thị trường giao ngay thường diễn ra ngay tại chỗ và tức thì. Dù vậy thực tế với những thị trường tổ chức tốt, công tác chuyển giao hàng cũng như hoàn tất thanh toán mất đến 2 ngày làm việc. Nhưng bù lại, hợp đồng giao dịch giữa hai bên mua bán vẫn được thực hiện và có hiệu lực ngay. 

Cách thức hoạt động này trái ngược hoàn toàn với hai thị trường: hợp đồng tương lai (Futures Market) và kỳ hạn (Forward Market). Tại hai thị trường này, bên mua và bán sẽ giao dịch ở mức giá dự kiến trong tương lai hoặc ở giá kỳ hạn nào đó. Đi kèm với đó việc chuyển hàng hoá, quyền sở hữu cũng được diễn ra ở tương lai. Hợp đồng dù được thực hiện trong ngày hôm nay nhưng thanh toán sẽ diễn ra ở tương lai. 

Các loại tài sản được giao dịch trong Spot Market

Các loại tài sản được phép giao dịch trên Spot Market đó là: ngoại hối, vốn chủ sở hữu và những công cụ thu nhập cố định (tín phiếu kho bạc, trái phiếu,…). Bên cạnh đó hàng hoá: năng lượng, nông sản nông nghiệp, gia súc và kim loại cũng được chấp nhận trên thị trường giao ngay. Nhìn chung kể cả những mặt hàng dễ hư hỏng hoặc không dễ hư hỏng đều được giao dịch trên Spot Market. 

Trong đó thị trường ngoại hối cũng là một trong những thị trường giao ngay lớn nhất nhì thế giới. Các nhà đầu tư giao dịch tiền tệ mỗi ngày khiến doanh thu của thị trường lên đến 6 nghìn tỷ đô la/ngày. Ngày nay nó được xem là tài sản giao dịch nhiều nhất trên thế giới.

Mặt khác, xét về hàng hoá tiêu chuẩn được giao dịch nhiều nhất phải nói nhắc đến là dầu thô. Và hàng hoá mới được giới thiệu trên thị trường giao ngay là công nghệ, bao gồm băng thông và số phút di động.

Đặc điểm của Spot Market

• Spot Price (giá giao ngay) và Spot Rate (tỷ giá giao ngay): là hai mức giá quy định để các giao dịch có thể áp dụng thanh toán theo.
• Quy trình chuyển giao tài sản được thực hiện ngay tức thì hoặc trong vòng T+2
• Bước thanh toán tương tự cũng được thực hiện ngay lập tức hay trong vòng T+2 

Ví dụ Spot Market

• Khi tìm hiểu về Spot Market bạn cần biết đến hai định nghĩa dưới đây:
  • Sở giao dịch: Đây là tổ chức kết nối chặt chẽ với nhà giao dịch để mua bán các hàng hoá, quyền chọn, hợp đồng tương lai và nhiều công cụ tài chính khác. 
  • Sàn giao dịch: nơi cung cấp số tiền và mức giá có sẵn để nhà giao dịch dễ dàng vào thị trường trên cơ sở các lệnh được thực hiện bởi người tham gia.
  • Ví dụ kinh điển về thị trường giao ngay là NYSE (Sở giao dịch chứng khoáng New York). Đây là nơi mọi hoạt động mua bán cổ phiểu diễn ra tấp nập. Ví dụ về thị trường tương lai phải kể đến là CME (Chicago Mercantile Exchange). Tại đây diễn ra giao dịch mua bán của nhiều hợp đồng tương lai.
• Ví dụ giao dịch cổ phiếu
  • Nhà đầu tư muốn sở hữu 1000 cổ phiếu APPL trên sàn giao dịch NASDAQ. Ông ta sẽ cần liên hệ với mô giới hoặc sàn giao dịch để mua được cổ phiếu ở mức giá thị trường. 
  • Ví dụ mức giá hiện tại của thị trường là 160,12$. Việc chuyển tiền hoàn thành ngay sau đó bởi người mô giới chuyển cho người bán với giá 160,12$. Đồng thời nhà đầu tư cũng có quyền sở hữu cổ phiếu khi tiền tiền được chuyển đến người bán.
• Ví dụ giao dịch ngoại tệ
  • Ví dụ ở Anh, một cửa hàng bán đồ gia dụng đang có mã khuyến mãi giảm 30% dành cho mọi khách hàng quốc tế. Với điều kiện, kể từ ngày đặt hàng phải hoàn tất thanh toán trong vòng 5 ngày.
  • Ở Mỹ, một chủ cửa hàng gia dụng đã thấy ưu đãi trên, thông qua website cô đặt đơn hàng với số tiền tổng cộng 10,000$. Cô phải mua đồng Pounds để có thể thanh toán hoá đơn trên và tuân theo tỷ giá hối đoái lúc này là GBP/USD là 1.1233. Vì vậy, giao dịch bán 10,000$ sẽ mua được 8,902.34 GBP. Giao dịch được tiến hành trong 2 ngày làm việc để người chủ nhận được 8,902.34 GBP và tiếp tục thanh toán cho cửa hàng ở Anh để nhận giảm giá 30%.

Nên giao dịch Spot Market hay Futures Market?

Ngoài Spot Market, trên thị trường giao dịch còn nhắc nhiều đến thuật ngữ Futures Market. Vậy hai thị trường này có điểm nào khác nhau, cái nào tốt hơn cho nhà đầu tư? Để đưa ra được câu trả lời phù hợp, chúng ta sẽ lần lượt đi qua một số khái niệm nổi bật. 

Spot Price là gì?

Spot Price (dịch sang tiếng Việt là giá giao ngay) là mức giá của hàng hoá tại thời điểm hiện tại trên thị trường. Ở mức giá này, mọi hàng hoá và tài sản đều có thể mua bán ngay tức khắc, ví dụ: giá cổ phiếu. 

Trong hầu hết thị trường thanh khoả, spot price có thể biến đổi theo từng giây. Khi một đợt hàng được hoàn thành thì sau đó sẽ có nhiều đơn hàng mới khác tham gia vào.

Dù giá giao ngay có thay đổi theo địa lý hay thời gian thì nhìn chung nó vẫn đồng nhất trên toàn bộ thị trường tài chính. Nhờ sự đồng nhất này mà thị trường có thể tránh khỏi những vấn đề lợi dụng sự chênh lệch tài sản ở các sàn khác nhau. 

Futures Price là gì?

Futures Price (dịch là Giá hợp đồng tương lai), nó áp dụng với các giao dịch liên quan đến tài sản và hàng hoá, diễn ra ở thời gian cụ thể trong tương lai. Futures Price được ước tính bằng mức giá thị trường ngay khi đó cộng với chi phí trước khi chuyển giao hàng. Bên cạnh đó, chi phí này cũng có thể gồm các khoản như: chi phí bảo hiểm, lãi suất, chi phí lưu kho hay một số loại phí khác phát sinh.

Ví dụ, giá dầu thô lúc này đang là 1,200$/thùng, chi phí lưu kho trong 6 tháng (dành cho hàng hoá) là 5$/thùng. Vậy hợp đồng tương lai trong 6 tháng của dầu thô là 1,206.51$; giả sử lãi suất là 0.25% (= ($1,200+$5)*e^(0.0025*0.5)).

Tổng hợp điểm khác biệt giữa Spot Market và Futures Market

Spot Market và Futures Market có 3 điểm khác nhau cơ bản: chi phí, thời gian diễn ra giao dịch và hết hạn, bảo đảm rủi ro. Chúng ta sẽ lần lượt tìm hiểu từng sự khác biệt này nhé!

Chi phí

Mức giá đưa ra trên hợp đồng tương lai dựa trên giá hiện tại trên thị trường hoặc mức giá giao ngay. Giá trên hợp đồng tương lai cũng sẽ dựa trên sự dự đoán cầu cung của hàng hoá đó.

Chẳng hạn như khi việc sản xuất dầu thô bị trì hoãn kéo dài, dự báo trong tương lai sẽ xảy ra tình trạng khan hiếm dầu thô. Từ đây thúc đẩy giá dầu thô tăng lên đột biến trong tương lai.

Ngoài ra, giá hợp đồng còn phải chịu một số chi phí phát sinh: lưu kho, bảo hiểm,… cho tới một thời điểm nhất định trong tương lai khi mà bên bán giao hàng hoàn tất cho bên mua. Hợp đồng trong tương lai trên các sàn OTC (sàn giao dịch phi tập trung) thì sẽ không mất phí lãi suất nếu giữ vị thế qua đêm.

Hai khái niệm “ký quỹ” và “đòn bẩy” trong hợp đồng tương lai cũng được hiểu khác so với Forex. Mọi giao dịch trên thị trường tương lai đều có thể kiểm soát cụ thể một khối lượng hàng hoá hoặc tài sản. Ví dụ như hợp đồng tương lai đang thoả thuận với số lượng 1000 thùng và mức giá là 50$/thùng, tức là giá trị hợp đồng tiêu chuẩn là 50,000$ trong tương lai. 

Khi giao dịch hợp đồng tương lai này, bạn phải gửi một số tiền ký quỹ ban đầu hay còn gọi là trái phiếu đảm bảo. Mục đích số tiền này giúp cam kết hợp đồng sẽ diễn ra như đúng dự tính trong tương lai.   

Thời gian diễn ra giao dịch và hết hạn

Điểm khác biệt thứ hai cần nói tới là thời gian giao dịch cũng như thời hạn hết hợp đồng. 

Spot Market sẽ cho phép các giao dịch được xảy ra tại chỗ và ngay lập tức. Spot Rate (giá giao ngay) của hàng hoá cụ thể sẽ tăng hoặc giảm thực tế dựa theo nhu cầu của thị trường lúc bấy giờ. 

Mặt khác, thị trường hợp đồng tương lai xác định mức giá dựa tại một thời điểm trong tương lai. Tuy vậy mức giá lại được thoả thuận ở hiện tại, lúc này này người mua rất hy vọng giá tăng lên theo thời gian và người bán lại mong rằng có thể kết thúc giao dịch với một mức lợi nhuận tốt. 

Spot Market không có ngày hết hạn hợp đồng. Futures Market sẽ hết hạn giao dịch tại một thời điểm được ghi rõ ràng trên hợp đồng.

Bảo đảm rủi ro

Bảo đảm rủi ro nghĩa là nắm giữ hai hay nhiều vị thế cùng một thời điểm với mục đích bù đắp khoản lỗ nào bất kỳ của một vị thế bằng lợi nhuận của một vị thế khác. Do đó để tránh rủi ro bạn có thể dùng cách này để bảo vệ vị thế giao ngay bằng một vị thế tương lai.

Trên thực tế các nhà giao dịch cũng dùng hợp đồng tương lai vừa bảo vệ rủi ro vừa gây bất lợi với thị trường giao ngay. Cụ thể như bạn dự đoán giá vàng sẽ giảm. Nếu muốn bán vị thế của mình ở thị trường vàng hãy chọn bán nó trên thị trường tương lai. Ngược lại nếu bạn nghĩ giá vàng sẽ tăng nhanh, bạn có thể quyết định mua và giữ vị thế theo thời gian. 

Ưu và nhược điểm của Spot Market

Ưu điểm

• Spot Market có thị trường công khai rõ ràng, vô cùng linh hoạt với tính thanh khoản cao
• Dễ dàng thao tác mọi giao dịch và nó được thanh toán, hoàn thành ngay lập tức 
• Thị trường không yêu cầu số vốn tối thiểu
• Các nhà đầu tư thậm chí còn có cơ hội nắm giữ, hay thực hiện thoả thuận nào khác bất kỳ nếu cảm thấy nó mang lại lợi nhuận cao hơn cho mình so với giao dịch hiện tại

Nhược điểm

• Dù vậy, trên thị trường vẫn tồn tại những rủi ro khác, nhất là đối với loại tài sản dễ biến động
• Đối với Spot Market việc lập một kế hoạch dài hạn là không khả quan
• Tỷ giá trên thị trường này bị ảnh hưởng bởi những rủi ro như: phá sản
• Nhiều mặt hàng cần giao hàng tận nơi, ví dụ: dầu thô

Hy vọng với bài chia sẻ này, bạn đã phần nào nắm được khái niệm stop market là gì và các thông tin khác liên quan. Chúc bạn thành công trên con đường đầu tư của mình!