P/E là gì? Chỉ số P/E bao nhiêu là tốt?

Trong các chỉ số tài chính hiện nay thì chỉ số đánh giá thị trường và phát triển của doanh nghiệp – P/E rất quan trọng. Các bạn đã biết đến hay nghe qua về chỉ số P/E là gì chưa? Chỉ số này được dùng để đánh giá chi tiết tiềm năng phát triển cũng như tăng trưởng của các doanh nghiệp nhất định hay các loại cổ phiếu khác trên thị trường. Cùng Traderforex tìm hiểu nội dung chi tiết và cụ thể nhất của loại chỉ số này nhé. 

Chỉ số P/E là gì?

Trước tiên để hiểu cụ thể cách sử dụng của chỉ số này thì chúng ta cùng tìm hiểu khái niệm P/E là gì nhé. P/E là viết tắt của “Price to Earnings Ratio”, tức là tỷ lệ giữa giá cổ phiếu dựa trên tổng thu nhập. Tỷ lệ P/E cho thấy được rõ các mối quan hệ giữa giá thị trường (Giá) của cổ phiếu và thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS). Đây là mức giá mà các bạn có thể sẵn sàng phải chi trả cho một đô la thu nhập từ cổ phiếu hoặc số tiền bạn sẽ trả cho một đô la thu nhập từ cổ phiếu. 

Ví dụ minh họa: Cổ phiếu Alibaba có P/E = 37,57 vào tháng 12 năm 2020. Do đó, các nhà đầu tư sẵn sàng trả 37,57 USD để đổi lấy được 1 đồng lợi nhuận trên cổ phiếu Alibaba. P/E là một chỉ số quan trọng để đánh giá giá trị của một cổ phiếu, giúp các nhà đầu tư từ đó mà dễ dàng có thể xác định xem một cổ phiếu đang giao dịch ở mức cao hơn hay thấp hơn so với các khoản thu nhập của nó. Nếu tỷ lệ P/E thấp, cổ phiếu  bị định giá thấp. Ngược lại, nếu tỷ lệ P/E thấp, cổ phiếu bị định giá thấp. Khi E cao, giá cổ phiếu lớn hơn nhiều lần so với lợi nhuận thu được.

Cách tính P/E

Dưới đây là công thức để có thể tính được chỉ số P/E một cách chính xác và hiệu quả nhất mà bạn không nên bỏ qua. 

Trong đó: 

• Thị giá (Price): Được xét là mức giá hiện tại của cổ phiếu trên thị trường.
• EPS là khoản thu nhập ròng trên mỗi loại cổ phiếu, được tính toán theo công thức như sau: EPS = (Lợi nhuận sau thuế – Cổ tức ưu đãi)/Số lượng cổ phiếu đã lưu hành. 

Bằng cách tính toán tỷ lệ P/E, bạn sẽ có được những giá niêm yết cổ phiếu trên các sàn giao dịch chứng khoán nhất định. Tuy nhiên, chỉ số EPS không được công khai. Và mỗi công ty sẽ có một cách tính chỉ số này khác nhau. EPS thay đổi dẫn đến các giá trị P/E khác nhau: P/E trong quá khứ: Tỷ lệ này thường được công bố trên báo chí và được tính toán dựa trên những khoản thu nhập thực tế trên mỗi loại cổ phiếu trong các báo cáo tài chính của công ty đã đưa ra tuyên bố với mức lợi nhuận thu thập tiềm năng theo kế hoạch dự kiến ​​mà công ty đề ra.

Ý nghĩa của chỉ số P/E

Bất cứ một loại chỉ số tài chính nào cũng sẽ có một ý nghĩa nhất định. Và dĩ nhiên thì chỉ số P/E mang một ý nghĩa cực kỳ quan trọng sẽ đem đến giá trị cực kỳ hiệu quả mà các bạn không nên bỏ qua đối với cả doanh nghiệp và cá nhân nhà đầu tư. Cùng theo dõi nội dung cụ thể dưới đây. 

Đối với các doanh nghiệp

• Tỷ lệ P/E giúp các công ty hiểu được rõ tình trạng hoạt động kinh doanh của họ. P/E càng cao, công ty càng hoạt động hiệu quả. P/E thấp hoặc có giá trị âm cho thấy công ty cần điều chỉnh hoạt động và các chiến lược giao dịch cho phù hợp hơn. 
• Tỷ lệ P/E giúp công ty biết phải mất khoảng bao nhiêu năm để kiếm đủ số tiền để thanh toán các giá trị hiện tại của cổ phiếu. Ví dụ, tỷ lệ P/E của cổ phiếu A của năm 2018 là 10 lần , có nghĩa là công ty sẽ mất 10 năm  để thanh toán toàn bộ giá trị thị trường của cổ phiếu theo mức giá năm 2018.

Đối với cá nhân nhà đầu tư

P/E cho nhà đầu tư tài chính có thể biết giá trị của cổ phiếu hiện tại cao hơn bao nhiêu lần so với thu nhập của cổ phiếu hoặc để các nhà đầu tư biết rằng sẽ phải trả bao nhiêu cho một đô la thu nhập từ cổ phiếu. 

Ví dụ minh họa như công ty A có tỷ lệ P/E là 10, nghĩa là nhà đầu tư hiện nay đã sẵn sàng để bỏ ra khoảng 10 đồng để có thể đổi lấy khoảng 1 đồng lợi nhuận của Công ty X. 

Tỷ lệ giá trên thu nhập giúp nhà đầu tư đánh giá cổ phiếu. Giả sử nhà đầu tư hiện nay đang sở hữu cổ phiếu X. Tuy nhiên, cổ phiếu X lại không được thực hiện các giao dịch một cách sôi động nhất và nhà đầu tư hiện nay đang muốn bán nhưng không biết nên bán với giá nào là hợp lý nhất. Lúc này, nhà đầu tư nên sử dụng tỷ lệ P/E quảng cáo với các cổ phiếu tương tự như cổ phiếu X. Sau đó đem đi nhân P/E với giá trị của công ty. Giành về được giá của các loại cổ phiếu này. Chỉ số P/E là một trong những chỉ số sẽ có thể giúp các nhà đầu tư dễ dàng hơn trong việc phân tích giá trị tiềm năng tăng trưởng của một công ty. Nếu tiềm năng tăng trưởng của công ty đó đạt giá trị cao hoặc mang lại lợi nhuận tích cực cho các cổ đông thì P/E sẽ cao. Đồng thời thì ngược lại, khi tăng trưởng thấp hoặc căng thẳng về tài chính, P/E sẽ thấp. Bạn có thể từ đó mà sử dụng  các số liệu này để có thể dễ dàng hơn trong việc so sánh các con số từ các công ty khác trong cùng ngành hoặc để so sánh với mức trung bình. Mức trung bình trong quá khứ có thể được sử dụng để đánh giá hoạt động chi tiết hơn của công ty đó hiện nay có tốt hay không.

Xem thêm: PEG là gì? Cách tính PEG chuẩn.

Chỉ số P/E như thế nào là tốt?

Mỗi chỉ số P/E biểu hiện giá trị cao hay thấp sẽ mang lại một ý nghĩa khác nhau. Cụ thể thông tin dưới đây: 

Khi chỉ số P/E cao

P/E cao cho thấy cổ phiếu của công ty đó hiện nay đang được định giá cao hơn vì: Các nhà đầu tư thường sẽ kỳ vọng công ty sẽ có được những triển vọng tăng trưởng tốt trong tương lai, vì vậy họ sẽ sẵn sàng để có thể trả giá. Tuy nhiên, những rủi ro khi đầu tư vào các cổ phiếu này là rất thấp. 

Tỷ lệ P/E cao cũng có thể xảy ra là do hoạt động kinh doanh. Một công ty hoạt động kém cũng có thể gây ra thu nhập trên mỗi cổ phiếu thấp sẽ dẫn đến hệ số P/E cao. Trong trường hợp này, các nhà đầu tư không nên tiến hành lệnh mua.

Tóm lại, P/E cao không có nghĩa là mọi trường hợp bạn không nên đầu tư. Nếu bạn xem xét và thấy rằng công ty có tiềm năng phát triển lớn mạnh hơn trong tương lai, bạn vẫn có thể tiến hành mua cổ phiếu này. Vì nếu công ty có hoạt động kinh doanh tốt thì EPS cao và nó có tiềm năng làm cho cổ phiếu tăng cao hơn nữa. 

Khi chỉ số P/E thấp

P/E thấp có nghĩa là giá của cổ phiếu công ty hiện đang bị định giá thấp, điều này xảy ra cũng có thể là do nhiều nguyên nhân khác nhau, ví dụ như: Hoạt động kinh doanh hiệu quả hơn so với trước đây, dẫn đến các nguồn thu nhập trên mỗi cổ phiếu giá trị thị trường (EPS) ngày càng tăng  khiến tỷ lệ P/E ở mức thấp. Trong trường hợp này, các nhà đầu tư có thể tiến hành mua cổ phiếu vào. 

Trường hợp khi công ty có một khoản lợi nhuận bất thường nào đó xảy ra chẳng hạn như thanh lý hoặc nhượng bán tài sản… Tuy nhiên, những khoản lợi nhuận thu về này lại không bền vững và thường xuyên vì chúng thường sẽ không đến từ các hoạt động kinh doanh chính của công ty đó. Lúc này thì chỉ số P/E thấp cũng có thể xảy ra là do các cổ đông của công ty thấy rằng công ty không có tiềm năng để có thể tăng trưởng nên đưa ra các quyết định về việc bán cổ phiếu có lãi khiến cho giá cổ phiếu giảm => dẫn đến P/E thấp theo. Mặc dù hệ số của P/E thấp nhưng lúc này thì giá cổ phiếu lại không còn được coi là rẻ do doanh nghiệp hoạt động kinh doanh nhưng lại không có triển vọng để có thể phát triển được nhanh chóng trong tương lai.

Vậy, trong trường hợp này thì chỉ số P/E bao nhiêu là tốt nhất? 

Rất khó để có thể đưa ra được các đánh giá cụ thể về hệ số P/E là tốt vì hệ số P/E chỉ có ý nghĩa khi tiến hành việc so sánh với các đối thủ cạnh tranh khác nhau trong cùng điều kiện và hoàn cảnh kinh doanh. Tỷ lệ P/E hiện nay đang càng thấp càng tốt. Ngoài ra, khi đánh giá P/E, nhà đầu tư cũng sẽ cần đưa ra những căn cứ vào các yếu tố như tốc độ để có thể tăng trưởng, lợi thế để cạnh tranh, mức độ sử dụng an toàn hoặc tránh các rủi ro về tài chính, bên cạnh đó cũng có các yếu tố khác như các điều kiện vĩ mô như lạm phát, lãi suất, GDP của quốc gia. Một công ty khi có tốc độ tăng trưởng 57%, nhưng P/E cao cho thấy được rằng giá cổ phiếu của công ty đó hiện đang được định giá quá cao so với thu nhập thực tế trên thị trường. 

Yếu tố ngành: P/E thay đổi theo ngành. Vì vậy, chỉ nên sử dụng P/E để so sánh được các công ty hoạt động cùng ngành, cùng thị trường. Ngoài ra, nhà đầu tư cũng nên so sánh tỷ lệ P/E của chính công ty theo thời gian. Chu kỳ kinh doanh: Một công ty đứng đầu chu kỳ kinh doanh, khi đó tỷ suất lợi nhuận cao sẽ làm cho tỷ suất giá thu nhập thấp. Giả sử đúng thời điểm g là cuối chu kỳ kinh doanh, tỷ lệ P/E cao.

Ví dụ về chỉ số P/E

Một ví dụ minh họa về chỉ số của PE mà các bạn có thể tham khảo để hiểu rõ hơn về loại chỉ số này.

Chỉ số P/E của công ty Cổ phần sữa Việt Nam – VNM

Từ biểu đồ hình vẽ bên trên ta có thể thấy thì các nhà đầu tư có thể thấy được những hệ số P/E của VNM luôn duy trì ổn định ở mức khá cao trong nhiều năm qua. Tuy nhiên, việc tiến hành việc mua cổ phiếu VNM ở mức P/E cao vẫn sẽ đồng thời mang lại lợi nhuận khá ổn cho các nhà đầu tư khi giá cổ phiếu VNM có xu hướng sẽ liên tục tăng kể từ khi niêm yết.

Chỉ số P/E của Công ty CP Đường Quảng Ngãi – QNS

Nhìn vào biểu đồ có thể thấy được rằng hệ số P/E của CTCP Đường Quảng Ngãi là 9,91. Đây là một trong những mức P/E thấp, thậm chí được xem là thấp hơn nhiều so với trước đây. Tuy nhiên, việc có thể đầu tư vào giá cổ phiếu QNS vẫn là một trong những sự lựa chọn và là một khoản đầu tư tốt, vì bạn chỉ cần bỏ ra 9,91 đồng là có thể lãi 1 đồng.

Chỉ số P/E của công ty CP Xây dựng FLC Faros – ROS

Từ biểu đồ như hình bên trên, bạn có thể thấy được rằng ROS của công ty hiện tại đang rất cao là 94,57. Tuy nhiên, nếu bạn đưa ra được những quyết định về việc có thể đầu tư vào cổ phiếu ROS, bạn sẽ mất khoảng gần 95 năm để có thể thu hồi vốn. ROS là do EPS của công ty hoạt động quá thấp, chỉ khoảng 340 đồng / cổ phiếu trong khi giá mỗi cổ phiếu cao nhất là 31.950 đồng.

Ưu – Nhược điểm của chỉ số P/E

Để có thể áp dụng được hiệu quả chi số P/E rất đơn giản, và nó cũng không mất quá nhiều thời gian để bạn có thể tìm hiểu được nó. Tuy vậy thì các bạn cần phải nắm rõ được những ưu điểm cũng như nhược điểm nhất định để có thể áp dụng được tối đa cách sử dụng chỉ số PE và hạn chế được mức thấp nhất rủi ro có thể xảy ra khi đầu tư tài chính. 

Ưu điểm

• Công thức áp dụng cũng như tính toán chỉ số P/E rất đơn giản, chỉ cần sử dụng trong vài bước là bạn có thể dễ dàng tính được tỷ lệ P/E của công ty. Do đó, chỉ số này được đánh giá khá cao khi có thể giúp cho nhiều nhà đầu tư mới tham gia vào thị trường và nhanh chóng sử dụng nó.
• Chỉ số P/E phản ánh được hiệu quả các hoạt động kinh doanh của công ty thông qua  EPS và cũng như tâm lý hoạt động của thị trường thông qua các hoạt động giá cả. Do đó, giá cổ phiếu cũng có thể tăng bất ngờ và có tiềm năng trong tương lai nếu như thu nhập trên mỗi cổ phiếu tăng (P/E không đổi) hoặc đạt được kỳ vọng của nhà đầu tư về việc cổ phiếu tăng (P/E tăng).

Nhược điểm

• Nhà đầu tư cần tìm chỉ số P/E của ngành (hoặc các công ty trong cùng ngành) có mức độ tương đồng hoặc gần giống nào đó trên thị trường với doanh nghiệp mà họ đang muốn định giá. Vì vậy, việc này khá tốn thời gian và công sức khi phải so sánh và đánh giá tương đương.
• Công thức tính P/E dựa trên giá. Trong trường hợp nếu giá trên thị trường xảy ra bất ổn, giá cổ phiếu có thể tiếp tục sai lệch và P/E đưa ra một tín hiệu không còn chính xác được nữa.

Cách định giá cổ phiếu theo phương pháp P/E

Một câu hỏi được đặt ra là làm sao để các nhà đầu tư có thể định giá được hiệu quả nhất phương pháp P/E? Để trả lời được câu hỏi này, chúng ta cùng nắm cụ thể cách để tính giá cổ phiếu tại thời điểm cuối năm theo công thức cụ thể sau đây: P = EPS dự phòng * P/EPS ngành. 

Trong đó:

• P là giá được xác định tại thời điểm cuối năm. 
• EPS dự phóng là giá trị kỳ vọng sẽ đạt được hoàn thành vào cuối năm khi được tính toán cụ thể dựa trên những số liệu được xét trong quá khứ, kế hoạch để có thể phát triển và tăng trưởng nhanh chóng nhất của công ty trong những năm tới tiếp theo. 
• P/EPS ngành là giá trị P/E thuộc trung bình ngành. Chỉ số này thường sẽ được các công ty tài chính hoặc nhà đầu tư để tính toán được sẵn thông qua cách để có thể thu thập được chính xác số liệu P/E toàn ngành, sau đó lấy số liệu đã xác định và nhân với tỷ trọng vốn hóa trên thị trường của mỗi doanh nghiệp. 

Một số lưu ý khi sử dụng chỉ số P/E

Cuối cùng, để giúp các nhà đầu tư có được những giao dịch thuận lợi nhất thì dưới đây, Traderforex sẽ nêu ra những lưu ý quan trọng nhất để các bạn có thể sử dụng chỉ số P/E hiệu quả và tránh được rủi ro do những hạn chế của P/E mang lại nhé. 

Khi sử dụng tỷ lệ P/E, hãy ghi nhớ những điều sau: 

• EPS âm có nghĩa là cách tính P/E không hợp lệ. 
• Nên tính P/E trong thời gian dài hơn (ít nhất 3 năm) để tính toán hiệu quả hoạt động của cổ phiếu chính xác nhất. 
• Khi tính toán P/E, bạn cần lấy thông tin giá và EPS đồng thời.

Trên đây là những thông tin giải đáp cho các nhà đầu tư hiểu rõ hơn về P/E là gì và những lưu ý khi lựa chọn sử dụng P/E. Mong rằng những thông tin này sẽ có ích cho bạn trong các giao dịch đầu tư tài chính. Chúc bạn thành công.