Nhà một nhà đầu tư forex thì chắc chắn các bạn không thể không tìm hiểu đến mô hình Ponzi. Đây được xem là một trong những mô hình huy động tiền vay quy mô lớn tồn tại nhiều mặt trái không thể khắc phục. Vậy cụ thể mô hình Ponzi hoạt động như thế nào? Cách để các nhà đầu tư có thể dễ dàng nhận biết được mô hình Ponzi và các hình thức lừa đảo dựa trên mô hình này là gì? Cùng Traderforex tìm hiểu cụ thể dưới bài viết sau đây nhé.
Khái niệm về mô hình Ponzi là gì?
Ponzi là một kế hoạch giao dịch mà tiền được thu từ một người để trả tiền thắng cược cho người khác. Người đi vay xây dựng một kế hoạch đầu tư lý tưởng hứa hẹn lợi nhuận cao. Những người cho vay sẽ bơm tiền vào hệ thống đó với mong muốn tạo ra lợi nhuận. Để kiếm được nhiều tiền hơn, bản thân những người cho vay phải giới thiệu những người mới tham gia vào mạng lưới.
Cho đến khi Ponzi Model bị phình ra và không thể tiếp tục gọi vốn được nữa. Lúc này chỉ cần tham gia vào mạng lưới. Điều này có nghĩa là không có thêm tiền mới được bơm vào hệ thống để trả lãi cho các nhà đầu tư hiện tại, kế hoạch Ponzi sẽ sụp đổ.
Mô hình Ponzi được hình thành như thế nào?
Cái tên Ponzi cũng bắt nguồn từ tên của người đàn ông đầu tiên áp dụng mô hình này. Vụ lừa đảo thế kỷ này đã lừa đảo các nhà đầu tư lên tới 15 triệu USD và làm phá sản 6 ngân hàng. Charles Ponzi (tên tiếng Ý là Carlo Ponzi) sinh ra ở Lugo, Ý vào tháng 3 năm 1882. Bạn bè của ông cho rằng việc học ở trường này giống như một kỳ nghỉ 4 năm.
Vì vậy, hầu hết thời gian anh ấy đi chơi và đi chơi với bạn bè trong các quán bar, quán cà phê và tại nhà hát opera. Kinh tế gia đình không có gì đặc biệt, thậm chí còn thuộc về các tầng lớp nghèo hơn trong xã hội, vậy tại sao lại không có cái gọi là kinh tế gia đình? Vì tiền học phí, ông quyết định bỏ học và năm 1903, được sự khuyến khích của cha ông, ông đã đến Mỹ trên con tàu S.S Vancouver. Bởi vì bố anh ấy nói với Ponzi rằng ở Mỹ, ngay cả vỉa hè cũng được dát vàng, điều đó khiến anh ấy tin giấc mơ Mỹ là có thật.
Khi đến Mỹ, trong túi của Ponzi chỉ có 2,5 USD để bắt đầu cuộc sống mới. Anh ta cũng có thói quen ăn trộm ở các nhà hàng. Sau khi bị sa thải, anh đến Montreal (Canada) để xin việc tại Banco Zorossi, một ngân hàng mới mở thuộc sở hữu của ông chủ Luigi Zorossi, do Banco Zorossi chủ yếu cho cộng đồng người Ý nhập cư đến Ý mới nhận giải thưởng. Với lợi thế của người Ý, Charles Ponzi được nhận vào làm việc.
Sau một thời gian, Charles Ponzi nhận ra rằng ngân hàng này đang phát triển rất nhanh vì họ đang trả lãi suất huy động lên tới 6%, gấp ba lần những ngân hàng khác và tất cả những gì khách hàng phải làm là vay tiền, chắc họ sẽ không đáo hạn nên ngân hàng này chắc chắn sẽ thất bại. Đúng như dự đoán, ngay sau khi ngân hàng này tuyên bố phá sản, ông chủ của ông Luigi Zorossi đã phải từ chức trốn sang Mexico.
Sau đó, Charles Ponzi lại cố gắng quay lại Mỹ để tiếp tục Giấc mơ Mỹ, trước khi đến Mỹ, anh vô tình lấy được một cuốn séc trắng từ Luigi Zorosi khi đang đi bộ trở lại văn phòng ngân hàng. Anh ta đã giả mạo chữ ký của sếp cũ và viết trên đó số tiền 423,58 USD để thanh toán tiền hàng. Cảnh sát Montreal đã nhanh chóng phát hiện ra và bắt giam hắn ở Canada 3 năm. Năm 1911, sau khi mãn hạn tù, ông quyết tâm trở về Hoa Kỳ vì liên quan đến nhập cư bất hợp pháp.
Vì điều này, anh ta được phép nhập cảnh vào Hoa Kỳ, nhưng phải ngồi tù 2 năm vì tội danh trước đó. Trong tù, anh làm phiên dịch tiếng Ý cho một cảnh sát. Cảnh vệ trong nhà tù để đọc và dịch những bức thư tiếng Ý gửi đến.
Sau khi mãn hạn tù, anh được trả tự do và trở lại cuộc sống thường ngày. Ông xin việc vào một công ty bưu chính viễn thông và nhìn thấy một cơ hội kinh doanh táo bạo vào năm 1919. Ông nhận ra rằng giá tem IRC (bạn cần tem nếu muốn gửi và nhận thư) ở Mỹ cao gấp sáu lần giá tem IRC ở các nước khác. Anh ta đã liên hệ với những người mua ở quốc gia khác như Tây Ban Nha và cố gắng nhập khẩu trái phép IRC vào Mỹ để bán.
Cơ hội kinh doanh đến, nhưng lòng tham quá lớn, anh đi mời gọi vốn để khởi nghiệp của đội IRC, anh thành lập công ty với một kế hoạch kinh doanh mà anh và các nhà đầu tư cho là xuất sắc. Tiền liên tục đổ vào công ty, nhưng thay vì dùng số tiền đó để mua tem IRC, anh ta lại lấy tiền của người sau để trả cho người trước. Sau khi nhận lãi, các nhà đầu tư tiếp tục bỏ tiền đầu tư vào công ty của anh. Con số có lúc lên tới 15 triệu. USD (xấp xỉ 1 tỷ USD khi quy đổi sang mệnh giá hiện tại).
Đến năm 1920, nhiều chuyên gia bắt đầu tìm hiểu cách thức hoạt động của công ty ông, và nhận thấy có nhiều điểm không chắc chắn. Năm 1920, Charles Ponzi bị bắt vì 86 tội danh lừa đảo và kế hoạch Ponzi của ông ta chính thức sụp đổ.
Mô hình Ponzi hoạt động như thế nào?
Để giúp bạn bạn hiểu rõ hơn về bản chất của mô hình Ponzi cũng như cách để vận hành được kế hoạch này một cách mượt mà và nhanh chóng nhất thì dưới đây, Traderforex sẽ chỉ cho bạn nguyên tắc hoạt động của mô hình này.
Schemer – Kẻ chủ mưu cho kế hoạch Ponzi
Lược đồ Ponzi là những kẻ cầm đầu và chủ mưu của kế hoạch Ponzi lừa đảo các nhà đầu tư. Những người này thường xây dựng bằng những hình ảnh của một doanh nhân thành đạt và xuất thân khủng. Anh có tài về ngôn ngữ và một cái đầu cực kỳ thông minh. Schermer Ponzi có thể tạo ra một kế hoạch kinh doanh chi tiết và hợp lý mà khi người khác nghe về kế hoạch, họ muốn nhảy vào ngay lập tức.
Investor – Những nhà đầu tư
Nhà đầu tư tham gia vào đây là những nhà đầu tư có tiền và mối quan tâm duy nhất của họ là lợi nhuận. Bắt đầu sớm, chấp nhận mọi rủi ro để được đầu tư vào các mô hình kinh doanh mới với đầy thách thức trong một thị trường tài chính táo bạo. Nhà đầu tư sẽ là người đầu tiên rót vốn vào hệ thống. Kế hoạch Ponzi theo đó mà bắt đầu hoạt động, từ đó thu hút các nhà đầu tư khát máu khác tham gia vào kế hoạch này.
Ponzi Introducing Investor – Những người giới thiệu
Nhà đầu tư giới thiệu là người đầu tư rất ít tiền vào mạng lưới nhưng lại chủ động giới thiệu người khác tham gia và hưởng hoa hồng giới thiệu. Đây là một lực lượng rất lớn, làm việc chăm chỉ và say mê mà không lo lắng về hậu quả. Sự ra đời của Nhà đầu tư là động lực trung tâm để kế hoạch Ponzi tiếp tục phát triển. Với mặt hàng này họ chỉ có một chiếc kim duy nhất – chỉ cần giới thiệu là có người kiếm tiền.
Điểm giống và khác nhau giữa mô hình Ponzi với bán hàng đa cấp
Nhìn qua thì có vẻ như mô hình Ponzi và đa cấp có cách thức hoạt động rất giống nhau bởi họ thường có quy tắc lôi kéo những gà mờ và mô hình của mình để hoạt động và “ép máu” những người đó.
Tuy vậy, hiện nay đa cấp được phân chia thành hai loại, hình thức đa cấp chân chính đã được pháp luật công nhận như là một mô hình kinh doanh cụ thể, do đó mà cũng có những điểm khác biệt mà các bạn cần nắm như sau
| Ponzi | Đa cấp chân chính | |
| Hàng hoá | Thông thường hàng hóa chỉ để trưng bày, không có giá trị. Không có chất lượng sản phẩm rất thấp | Có sản phẩm hiệu hữu thật. Hiện nay đại đa số là các thực phẩm chức năng |
| Giá bán | Giá bán các sản phẩm này thường rất cao so với giá trị thật của sản phẩm, chỉ được tung hô qua các quảng cáo | Giá bán tương xứng với giá trị sản phẩm, chất lượng sản phẩm đã được kiểm định |
| Lợi nhuận thu về | Từ người sau trả cho người trước | Từ kinh doanh sản phẩm thực tế |
| Phí tham gia | Để tham gia vào hệ thống thì người dùng phải bắt buộc mua gói sản phẩm mới được tham gia | Hình thức này không có phí tham gia hoặc phí tham gia rất thấp |
| Pháp luật | Không được pháp luật công nhận | Có hành lang pháp lý quản lý rõ ràng |
So sánh những điểm giống và khác giữa Ponzi với mô hình kim tự tháp
Mô hình kim tự tháp hay còn được gọi là mô hình đa cấp biến tướng ở Việt Nam. Mô hình này thường sẽ lợi dụng việc các nước cho phép sử dụng mô hình đa cấp, họ cố gắng bóp méo nó một chút. Để biết thêm thông tin về hành vi của khung pháp lý Việt Nam đối với mô hình bán hàng đa cấp, hãy xem: Nghị định 40/2018 / NĐ CP ngày 12 tháng 3 năm 2018.
Nếu bạn so sánh sơ đồ Ponzi với mô hình kim tự tháp Tower (tiếp thị đa cấp ( mức độ thay đổi)) không có sự khác biệt nào cả. Từ những sản phẩm kém chất lượng, người tham gia mạng lưới phải đầu tư rất nhiều tiền, lợi nhuận nhận được đi từ cái sau đến cái trước.
So sánh điểm giống và khác giữa mô hình Ponzi với các dự án ICO tiền ảo
Tiền điện tử đã nổi lên từ năm 2015 và đã có nhiều vụ lừa đảo tiền ảo Ponzi lần lượt xảy ra. Tuy nhiên, tại đây thì Traderforex cũng muốn nói rõ hơn về các dự án ICO tiền ảo của năm 2017 và các dự án ICO của năm 2020 trở về sau.
ICO của năm 2017, hầu hết mọi người đều lập một kế hoạch kinh doanh lý tưởng và siêu rẻ. Có một phần mơ mộng về cách thế giới vận hành các dự án thương mại đó, chỉ còn 5 năm trên giấy trắng, đang thúc giục các nhà đầu tư đổ tiền vào hệ thống để họ có thể thực hiện dự án. Một số vốn được sử dụng để khởi động dự án và một số vốn được sử dụng để trả lãi trên mạng. Và 98% dự án tại thời điểm đó đã thất bại do không đủ năng lực và dòng tiền để thực hiện. ICO 2020 Kể từ đó đã có nhiều thay đổi trong cách thức huy động vốn, các chủ dự án trở nên thực tế hơn và thiết lập các dự án thiết thực hơn và dễ thực hiện hơn.
Ngoài ra còn có huy động vốn từ cộng đồng, nhưng thay vì cam kết trả lãi, họ cam kết cho sự thành công của dự án. Các nhà đầu tư sẽ gia tăng sự giàu có của họ từ các mã thông báo họ mua. Không có nghĩa vụ trả lãi như năm 2017. Tuy nhiên, chúng tôi thấy hiện nay vẫn có một số dự án cần vốn ICO như năm 2017. Nhưng các dự án ICO thường nằm giữa mô hình sáng tạo và lừa đảo. Nếu thành công, nó được gọi là đột phá, nếu thất bại, đó là lừa đảo. Các nhà đầu tư tiền điện tử, nếu bạn muốn đầu tư vào các ICO, hãy thử tham gia vào các ICO – Mô hình ICO từ năm 2020 trở về sau.
Cách giúp các nhà đầu tư có thể nhận biết các mô hình lừa đảo Ponzi
Nhiều người sẽ rất quan tâm đến việc làm thế nào để có thể nhận ra được một kế hoạch Ponzi cụ thể. Bởi hiện nay, nhiều người vẫn đang thực hiện nó và thực hiện một cách tin vi, có bài bản. Cùng chúng tôi tìm hiểu cụ thể nội dung này dưới đây nhé.
Vẽ nên những viễn tưởng cao đẹp, cam kết lợi nhuận khủng
Nhiều người thường mơ mộng không cần làm gì vẫn có thể ôm nhà ôm xe ôm tiền tỷ, đánh vào tâm lý đó mà các kế hoạch Ponzi sẽ thường vẽ nên những viễn cảnh tương lai đẹp đẽ để thu hút người tham gia tại đây. Các mô hình kinh doanh hứa hẹn lợi nhuận vài trăm phần trăm một năm thì 99% là các kế hoạch lừa đảo Ponzi. Ngay cả quỹ tương hỗ hàng đầu thế giới cũng miễn cưỡng cam kết lợi ích này với 50% / năm và ít hơn nhiều.
Các dự án nhỏ, các chương trình Ponzi thường tạo ra được một khoản lợi nhuận lớn cho các nhà đầu tư mù quáng. Cố gắng bình tĩnh và phân tích dòng tiền của dự án xem tiền đang ở đâu. Nó trả tiền đi thế nào? hình thức hoạt động chủ yếu ra sao? Bằng cách này, bạn có thể thấy rõ ràng cốt lõi của một dự án.
Giao dịch đầu tư mua bán nhưng không có hàng hoá lưu thông
Hầu hết các chương trình Ponzi không có sản phẩm lưu hành hoặc nếu có, chúng chỉ là một sản phẩm được mã hóa. Chất lượng rất thấp nhưng tính hữu dụng của sản phẩm lại bị phóng đại quá mức. Mọi mô hình kinh doanh đều phải bắt đầu. Nếu sản phẩm, dịch vụ tốt thì mô hình kinh doanh mới có cơ hội tiếp cận thị trường và tiếp cận khách hàng.
Giá sản phẩm thường bị đội lên không giới hạn mà chất lượng thì bằng 0
Đây là một tín hiệu rất rõ ràng để nhận biết đó có phải là mô hình bán hàng đa cấp biến dạng hay không. Bán hàng đa cấp chính thống theo quy định, giá sản phẩm chỉ có 2 mức giá là giá của người tiêu dùng (nhà mạng không tham gia) và giá bán lẻ. Giá cả (người bán hàng đa cấp) Nếu càng đào sâu, giá càng tăng, chứng tỏ đây thực sự là một mưu đồ kim tự tháp, hoạt động Ponzi để lừa đảo người tiêu dùng.
Phức tạp hóa mô hình kinh doanh của mình
Các khóa học về lãnh đạo thường cố gắng làm cho những người tham gia không thể hiểu được mô hình kinh doanh của họ được vận hành và hoạt động như thế nào. Thực hiện bằng cách vẽ ra một mô hình lớn với nhiều cái tên xa lạ cùng sự tham gia đông đảo không thể đếm xuể. Hay rõ ràng hơn là họ đang cố giấu thông tin về thương vụ, về tính pháp lý của dự án. Bất kể các dự án. Dự án ICO tiền ảo là phi tập trung, nhưng người quản lý dự án cũng là người công khai. Không có gì ẩn danh trong việc thực hiện dự án. Kinh nghiệm của tôi về vấn đề này là bạn không nên đầu tư trừ khi bạn biết là gì.
Muốn tham gia hệ thống, phải mua hàng
Đây là dấu hiệu rõ ràng và dễ nhận biết nhất, nếu bạn của bạn mời bạn tham gia và anh ta cần đầu tư gói tài chính 1000 đô la hoặc một số khác để bắt đầu tham gia vào một giao dịch thì hãy cẩn thận khi anh ta lấy tiền của người sau để tăng tiền trả trước. Hãy nhớ rằng bạn bè dù thân đến đâu cũng thực sự cần tỉnh táo. Khi đầu tư, không có sự tham gia vì tôn trọng.
Thường lấy những mô hình truyền thống để làm ví dụ cho mô hình của mình
Gần đây, tôi thấy rất nhiều công ty môi giới BO che giấu ra mắt liên tục, sau đó thỉnh thoảng đổi tên họ sang tên mới. Họ thường sử dụng mô hình BO (Quyền chọn nhị phân) để quảng bá mô hình. Các mô hình này thường có tên miền và máy chủ ở nước ngoài, đặc biệt là ở Síp.
Một vài minh họa mà chúng tôi đã thấy gần đây là các giao dịch giả mạo với nền tảng MT6. Được giới thiệu là nền tảng giao dịch tiếp nối tân tiến hơn so với phần mềm giao dịch MT4, MT5 (Metatrader) nổi tiếng trong cộng đồng giao dịch trên thế giới. Phiên bản mới nhất của Metatrader tại thời điểm xuất bản bài viết này chỉ là Metatrader 5 (MT5). .
Rút tiền ra khỏi tổ chức với các thao tác rườm rà, không cần thiết
Thông thường, để rút khoản đầu tư của mình, bạn cần chuyển đổi nó thành một loại tiền điện tử ẩn danh, người tạo ra nó là chủ sở hữu của sàn giao dịch. Do đó, để cho việc thanh lý đồng xu này, bạn cần một người nào đó tham gia vào việc mua lại nó. Vấn đề là nếu không có ai mua muộn thì giá trị của những đồng tiền đó cũng sẽ trở nên vô giá trị mặc dù chúng đang ở trong tài khoản của bạn.
Điểm qua một vài vụ lừa đảo Ponzi gây chấn động trên toàn thế giới và Việt Nam
Mặc dù đã được cảnh báo rất nhiều lần nhưng vẫn có một vài vụ lừa đảo Ponzi lớn đã diễn ra gây xôn xao cả thị trường thời điểm đó. Hãy cùng chúng tôi điểm qua những vụ án lừa đảo Ponzi với nội dung cụ thể bên dưới đây nhé.
Bitconnect
Bitconnect được ra mắt vào tháng 11 năm 2016 và được quảng cáo là một nền tảng cho vay sử dụng công nghệ blockchain. Sau 1 năm, Bitconnect được coi là dự án ICO thành công nhất vào thời điểm đó khi nó tăng tài sản cho các nhà đầu tư lên gấp 3000 lần. Ban đầu, giá thấp là $ 0,12, nhưng sau này đã lên tới mức tối đa là $ 400 / coin.
Mô hình này hứa hẹn lãi lên đến 1% / ngày. Vào ngày 17 tháng 1 năm 2018, Bitconnect đã thông báo rằng ty ngừng hoạt động và sau đó người ta phát hiện ra rằng không có công nghệ blockchain nào đằng sau nó.Không có con số chính thức về số tiền mà kế hoạch Ponzi này đã lừa đảo, nhưng con số ước tính sẽ vào khoảng 3 tỷ USD.
Hextracoin
Một vụ án lừa đảo nổi đình đám không kém là Hextracoin. Hextracoin cũng đi theo mô hình lending sử dụng công nghệ blockchain như Bitconnect, Hextracoin cũng hoạt động theo mô hình Ponzi và cam kết trả lãi tới 48% / tháng, một con số rất tốt ở thời điểm hiện tại cho các nhà đầu tư tiền ảo. Đó cũng là thời điểm Hextracoin thông báo ngừng hoạt động. Số tiền ước tính của vụ lừa đảo là hơn một tỷ đô la.
iFan
Tháng 4/2018, dư luận Việt Nam xôn xao khi nhà đầu tư kéo đến trụ sở của Modern Tech tố cáo công ty này lừa nhà đầu tư 15 tỷ đồng. Thủ đoạn cũ hứa lãi cao, nhà đầu tư bỏ tiền ra đầu tư và kỳ vọng lợi nhuận cao vẫn chưa được đưa ra ánh sáng cho đến nay do mô hình hoạt động vô cùng tinh vi và chủ yếu là giao dịch bằng tiền ảo.Vì vậy, 15 nghìn tỷ đồng của nhà đầu tư coi như không còn, không thu hồi được.
Liên Kết việt
Công ty Liên Việt lừa đảo trong vòng 2 năm (2014 – 2015), nhưng đã lừa đảo hơn 68.000 người tham gia, số tiền lừa đảo lên tới hơn 1 tỷ đồng. Vụ án này từng đã khiến nhiều người phải khiếp sợ bởi quy mô và cách thức hoạt động của chúng.
Chủ tịch của Liên kết Việt là ông Lê Xuân Giang đã cố tình gọi công ty là Lực lượng Phòng vệ Quốc gia để tạo ra sự nhầm lẫn giữa Liên Kết Việt và Bộ Quốc phòng. Cuối năm 2020, vụ án được đưa ra xét xử và bị tuyên phạt tù chung thân với ông Lê Xuân Giang về tội Lừa đảo, chiếm đoạt tiền của người khác thông qua hoạt động của Đề án Ponzi.
Với những thông tin trên đây, Traderforex tim rằng các nhà đầu tư có thể nắm rõ hơn về thị trường này cũng như cách để có thể phân biệt được mô hình Ponzi để tránh va phải những sai lầm không thể khắc phục.
Xem thêm:
Quyền chọn nhị phân là gì? Có lừa đảo không?
Chơi forex cần bao nhiêu tiền?
Tôi là Tống Anh Phong, một người yêu thích tài chính và mong muốn chia sẻ các kiến thức về tài chính nói chung cũng như Forex nói riêng. Hy vọng các bài viết sẽ thật sự hữu ích đối với bạn. Các kiến thức chỉ mang tính chất tham khảo và tôi không chịu bất cứ trách nhiệm nào về việc người đọc áp dụng và thua lỗ.
